Powołane w 2014 r. Centrum to najważniejszy w kraju ośrodek badań z zakresu demografii historycznej i historii gospodarczej okresu preindustrialnego. Kierowane przez prof. Cezarego Kuklo środowisko, którego przedstawiciele wywodzą się z grona absolwentów nie tylko historii, ale też socjologii i ekonomii, realizowała lub realizuje szereg projektów badawczych NCN i NPRH. Łączy się w nich tradycyjne podejście historyczne, ze szczególną rolą metod statystycznych, z nowoczesnymi technikami badawczymi wykorzystującymi zbudowane bazy danych historycznych takie jak GIS, SOCSIM. Centrum stara się również realizować w praktyce badawczej ideę połączenia nauk humanistycznych z przyrodniczymi, dzięki czemu stworzono nowoczesny model współpracy historyków i przyrodników opisujących wspólnie przeszłość gospodarczą kraju.
Pracownikami Centrum są:
- prof. Cezary Kuklo – dyrektor
- dr hab. Piotr Guzowski, prof. UwB – sekretarz naukowy
- dr hab. Krzysztof Boroda
- dr hab. Marzena Liedke, prof. UwB
- dr Ewa Kaźmierczyk
- dr Piotr Łozowski
- dr Radosław Poniat
- mgr Monika Kozłowska-Szyc
- mgr Łukasz Baranowski
- mgr Jakub Dobrzyński
- mgr Jakub Grodzki
- mgr Dawid Kowalik
- mgr Jakub Kozłowski
- mgr Maciej Kwiatkowski
- mgr Paweł Niziołek
- mgr Julia Polcyn
Projekty grantowe realizowane w Centrum:
- Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku (2012–2017, grant NPRH, kierownik – Cezary Kuklo)
- Akta synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej 1638 – 1655. Edycja źródła (2013–2016, grant NCN, kierownik – Marzena Liedke)
- Procesy modernizacyjne w tradycyjnym społeczeństwie Europy peryferyjnej, (2015–2019, grant NCN, kierownik – Cezary Kuklo)
- W poszukiwaniu transdyscyplinarnej synergii: przełomy gospodarcze Polski z perspektywy historyczno-przyrodniczej na tle europejskim, (2016–2019, grant NPRH, kierownik – Piotr Guzowski)
- Rynek nieruchomości Starej i Nowej Warszawy w okresie późnego średniowiecza (2016–2019, grant NCN – kierownik Piotr Łozowski)
- Religijne uwarunkowania przemian gospodarczych i demograficznych w okresie preindustrialnym na przykładzie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, (2017–2022, grant NCN, kierownik – Piotr Guzowski)
- Zdolności finansowe państw jagiellońskich w XVI wieku na tle porównawczym (2018–2022, grant NCN, kierownik – Piotr Guzowski)
- Akta synodów prowincjonalnych i dystryktowych Jednoty Litewskiej. Krytyczna edycja źródeł (2017–2022, grant NPRH, kierownik – Marzena Liedke)
- Mała epoka lodowcowa a kryzys gospodarczy w Polsce wczesnonowożytnej (2019–2024, grant NCN, kierownik – Monika Kozłowska-Szyc)
- Nierówności ekonomiczne w Rzeczpospolitej Obojga Narodów i ich społeczno-polityczne konsekwencje (2019–2023, grant NCN, kierownik – Radosław Poniat)
- Historia chłopów w Polsce – stereotypy a rzeczywistość historyczna (2021–2023, program Społeczna odpowiedzialność nauki, kierownik – Piotr Guzowski)
- Rodzina, gospodarstwo domowe i standard życia w Wilnie w XVIII w. (2021–2024, grant NCN, kierownik – Radosław Poniat)
- Przemiany w strukturach rodziny w wyniku specyficznej urbanizacji. Demograficzne aspekty kształtowania się kolejarskiego miasta Łapy w latach 1851–1939 (2022–2024, grant NCN, kierownik – Jakub Dobrzyński)
- Rodzina i gospodarstwo domowe ludności wiejskiej w Wielkim Księstwie Litewskim w końcu XVIII wieku (2024–2027, grant NCN Preludium, kierownik – Jakub Kozłowski)
- Krytyczna edycja siedemnastowiecznych inwentarzy ekonomii królewskich z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego (2024–2029, grant NPRH, kierownik – Piotr Guzowski)
- System folwarczno-pańszczyźniany w Rzeczpospolitej i jego zróżnicowanie (2024–2028, grant NCN Maestro, kierownik – Piotr Guzowski)
Ponadto członkowie Centrum uczestniczą w innych projektach realizowanych na Uniwersytecie w Białymstoku:
- Kodeks Dyplomatyczny Podlasia: ziemia drohicka, mielnicka i bielska (2014–2020, grant NPRH, kierownik – Jan Tęgowski)
- Rewolucja militarna jako czynnik modernizacyjny skarbowości i organizacji państwa polsko-litewskiego na tle europejskim (2017–2021, grant NCN – kierownik Karol Łopatecki)
- Społeczne i gospodarcze znaczenie obozów wojskowych jako największych miast w państwie polsko-litewskim w XVI i pierwszej połowie XVII wieku (2019–2022, grant NCN – kierownik Karol Łopatecki)
Publikacje pracowników Centrum
Seria Prace Centrum Badań Struktur Demograficznych i Gospodarczych Przednowoczesnej Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu w Białymstoku:
- tom 1: Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy XX wieku. Przegląd badań i problemów, red. Piotr Guzowski, Cezary Kuklo, Białystok 2014.
- tom 2: Piotr Guzowski, Cezary Kuklo, Radosław Poniat, O historii integralnej w ujęciu Andrzeja Wyczańskiego, Białystok 2015.
- tom 3: Studies on family and household in preindustrial Poland, red. Piotr Guzowski, Cezary Kuklo, Białystok 2015.
- tom 4: Marzena Liedke, Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XVIII wieku: studium demograficzno-społeczne, Białystok 2016.
- tom 5: Cezary Kuklo, The Population of the Holy Cross parish in Warsaw in the 18th century, Białystok 2016.
- tom 6: Krzysztof Boroda, Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok 2016.
- tom 7: Inter Regnum et Ductum: studia ofiarowane Profesorowi Janowi Tęgowskiemu w siedemdziesiątą rocznice urodzin, red. Piotr Guzowski, Marzena Liedke, Krzysztof Boroda, Białystok 2018.
- tom 8: Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, red. Piotr Guzowski, Cezary Kuklo, Białystok 2019.
- tom 9: Piotr Guzowski, Rodzina szlachecka w Polsce przedrozbiorowej. Studium demograficzne, Białystok 2019.
- tom 10: Piotr Łozowski, Kredyt i dom. Rynki obrotu pieniężnego i nieruchomościami w Warszawie okresu XV i początków XVI wieku, Białystok 2020.
- tom 11: Piotr Łozowski, Rodzina w Starej i Nowej Warszawie w XV i początkach XVI wieku, Białystok 2021.
Seria źródeł:
- tom 1: ,,Stało się to przy obecności naszego urzędu miejskiego białostockiego: Białostocka księga miejska (1744-1794), wstęp Monka Kozłowska, opracowanie Monika Kozłowska, Łukasz Baranowski przy współudziale Jakuba Grodzkiego, Białystok 2018.
Wydane poza serią:
- Framing the Polish Family in the Past, ed. P. Guzowski, C. Kuklo, Routledge 2021.
Artykuły pracowników Centrum ukazywały się w ostatnich latach na łamach czasopism takich jak:
- Agricultural History Review
- Continuity and Change
- Cross-Cultural Research
- Economic History of Developing Regions
- European Journal of Population
- Historical Methods: A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History
- The History of the Family
- Nature
- Nature Ecology & Evolution
- Population, Space and Place
- Proceedings of the National Academy of Sciences
- Przegląd Historyczny
- Przeszłość Demograficzna Polski
- Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
- Quaternary Science Reviews
- Scientific Reports
Udział w konferencjach:
W ostatnich latach pracownicy Centrum organizowali sesje i występowali z referatami na następujących kongresach oraz konferencjach międzynarodowych:
- European Social Science History Conference, Belfast 4–7.04.2018
- 17th International Conference of Historical Geographers, Warszawa 15–20.07.2018
- 14th International Conference on Urban History, Rome 29.08–1.09.2018
- 3rd European Society of Historical Demography Conference, Pecs 26–29.06.2019
- 10th Biennial Conference of the European Society for Environmental History, Tallinn 21–25.08.2019
- Rural History 2019 – Conference of the European Rural History Organisation, Paris 10–13.09.2019
- European Social Science History Conference, Leiden 24–27.03.2021
- Convention of Association for Slavic, East European ad Eurasian Studies, New Orlean 1–3.12. 2021
- 4th European Society of Historical Demography Conference, Madrid 2–5.03.2022
