Wyzwania globalne - bezpieczeństwo lokalne. Nauka wobec nowych wymiarów konfliktów międzynarodowych.
Projekt finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu ,,Społeczna odpowiedzialność nauki II - Popularyzacja nauki”
Kwota dofinansowania z MNiSW: 135 000 zł, całkowita wartość projektu: 153 000 zł
Cele projektu:
Projekt zakłada popularyzację wiedzy na temat nowych wymiarów konfliktów międzynarodowych, które charakteryzuje wielowymiarowe instrumentarium ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystywania sił zastępczych (proxy forces) i narzędzi hybrydowych.
Po 2020 roku pojawiły się nowe, wpływające na bezpieczeństwo Podlasia zmienne: społeczne i polityczne konsekwencje protestów na Białorusi, wykorzystanie migrantów jako formy nacisku na Polskę i państwa bałtyckie, pełnoskalowa rosyjska agresja na Ukrainę oraz intensywna wojna informacyjna w cyberprzestrzeni. Wschodnia flanka NATO stała się sferą permanentnej turbulentności, sąsiadującą z obszarami zarówno eskalujących, jak i zamrożonych konfliktów. Dodatkowo proces intensyfikacji konfliktogenności powoduje, że w perspektywie długookresowej w Europie Wschodniej, takie państwa jak Rosja czy Białoruś mogą stracić monopol na stosowanie przemocy w wyniku militaryzacji ludności cywilnej, prywatyzacji armii i powstawania organizacji paramilitarnych o charakterze usługowym.
Przed naukowcami, nauczycielami i edukatorami zajmującymi się tematyką bezpieczeństwa obszaru Europy Środkowo-Wschodniej stanęły nowe zadania w zakresie identyfikacji nowych typów konfliktów międzynarodowych oraz działań prewencyjnych, umożliwiających ograniczanie skutków i konsekwencji takich zagrożeń. Dlatego wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu oraz realizując misję społecznej odpowiedzialności nauki, naukowcy skupieni wokół Zespołu Interdyscyplinarnych Badań nad Wschodem działającego na Wydziale Historii Uniwersytetu w Białymstoku, przygotowali merytoryczne wsparcie dla społeczności Podlasia, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży licealnej oraz osób w wieku senioralnym.
Główne cele projektu:
- przekazanie uczestnikom projektu wiedzy opartej na najnowszych wynikach badań na temat wojen zastępczych i ich instrumentarium;
- wyposażenie uczestników projektu w umiejętności pozwalające na identyfikację instrumentów wojen zastępczych oraz skuteczną minimalizację lub neutralizację,
- podniesienie kompetencji społecznych i komunikacyjnych uczestników projektu do poziomu umożliwiającego podejmowanie działań prewencyjnych wobec aktywności propagandowo- dezinformacyjnej,
- pogłębienia wiedzy uczestników projektu na temat geopolitycznego znaczenia Podlasia i jego roli w architekturze bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego
Tematyka wybranych wykładów i warsztatów:
Moduł I: Wschodnia granica Polski w systemie bezpieczeństwa państwowego i międzynarodowego:
- Historyczne uwarunkowania bezpieczeństwa wschodniej granicy Polski
- Kulturowe i religijne determinanty bezpieczeństwa wschodniej granicy Polski
- Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania bezpieczeństwa transgranicznego w kontekście wschodniej granicy Polski
- Polityka zagraniczna Polski wobec Ukrainy w latach 1991-2022 i relacje polsko- ukraińskie w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę
- Dynamika relacji polsko- białoruskich w latach 1991-2024
- Stosunki polsko- rosyjskie w latach 1991-2024
- Polityka zagraniczna Polski wobec państw bałtyckich
- Wschodnia granica Polski w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
- Geopolityczne znaczenie wschodniej granicy Polski w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę
- Formaty współpracy transgranicznej
Moduł II (wykładowo-warsztatowy): Propaganda i dezinformacja w przestrzeni medialnej: identyfikacja – zwalczanie - prewencja
- Propaganda: teoria, typologie, funkcje; propaganda w reżimach niedemokratycznych i demokratycznych
- Propaganda w relacjach międzynarodowych
- Dezinformacja i jej ewolucja
- Kanały dystrybucji dezinformacji i dezinformacja w stosunkach międzynarodowych
- Wojna kognitywna a wojna hybrydowa
- Propaganda i dezinformacja jako przykład środków aktywnych. Rosyjska koncepcja operacji informacyjno – psychologicznych
- Fake news: identyfikacja zjawiska i analiza przypadków
- Rola mediów społecznościowych w procesie dystrybucji dezinformacji
- Dezinformacja historyczna jako instrument wpływu międzynarodowego
- Rosyjska agresja na Ukrainę jako przykład wojny informacyjnej
Moduł III (wykładowy): Konflikty hybrydowe i ich instrumentarium
- Istota zagrożeń asymetrycznych i wpływ procesów transnarodowych i globalizacyjnych na intensyfikację zagrożeń hybrydowych
- Instrumentarium wojen asymetrycznych
- Ewolucja zagrożeń hybrydowych
- Terroryzm międzynarodowy jako instrument wojny zastępczej
- Militarne i pozamilitarne metody prowadzenia wojny hybrydowej
- Zjawisko prywatyzacji wojen i prywatyzacji armii
- Cyberterroryzm jako zagrożenie asymetryczne
- Zagrożenia hybrydowe na wschodniej granicy Polski
Moduł IV (wykładowy): Obserwatorium procesów migracyjnych na wschodnim pograniczu Polski
- Migracje w świecie współczesnym: skala, kierunki, dynamika
- Perspektywy procesów migracyjnych w kontekście bezpieczeństwa regionalnego i globalnego
- Uchodźstwo i jego konsekwencje
- Wpływ migracji na bezpieczeństwo państw–zjawisko sekurytyzacji migracji
- Migracje w instrumentarium konfliktów hybrydowych (presja migracyjna, broń demograficzna)
- Demografia wschodniego pogranicza Polski. Wpływ procesów migracyjnych na strukturę ludnościową wschodniego pogranicza Polski
