Akta synodów prowincjonalnych i dystryktowych Jednoty Litewskiej

W roku 2011 opublikowaliśmy, jako kontynuację edycji z 1915 r. akta synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej z lat 1626–1637 (dokończenie edycji pierwszej księgi oryginału akt synodalnych), a obecnie oddajemy do druku w wydawnictwie "Semper" krytyczną edycję pierwszej części drugiej księgi obejmującej lata 1638–1655. Celem obecnego projektu jest więc opublikowanie pozostającej w rękopisie pozostałej części drugiej księgi akt synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej z lat 1663–1675 przechowywanej w Dziale Rękopisów Biblioteki Litewskiej Akademii Nauk (uzupełnionej o protokoły sesji generalnych i konwokacji z lat 1658–1662 na podstawie odpisów m.in. z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie). Projekt zakłada także krytyczne wydanie drukiem w osobnych tomach znajdujących się w zbiorach Litewskiej Biblioteki Narodowej akt synodów prowincjonalnych z lat późniejszych (1676–1709) oraz edycję zachowanych siedemnastowiecznych akt protokołów synodów dystryktowych: żmudzkich i białoruskich (1639–1692). 

Przygotowanie do druku i wydanie tych materiałów będzie stanowiło uzupełnienie serii opublikowanych materiałów synodalnych z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego (kontynuacja zarówno dawnego projektu "Monumenta Reformationis Polonicae et Lithuanicae", edycji podjętej po drugiej wojnie światowej przez Marię Sipayłło (która nie zdążyła wydać materiałów z tego terenu w ramach projektu "Akta synodów różnowierczych w Polsce") oraz naszych wyżej wskazanych projektów.

Źródła te zostaną krytycznie opracowane, a więc opatrzone wstępem, bibliografią, aparatem krytycznym (przypisy rzeczowe, tekstowe wraz z wyjaśnieniem fragmentów łacińskich oraz słownictwa staropolskiego), indeksami (osób, miejscowości i rzeczowym), a następnie opublikowane drukiem i umieszczone online w repozytorium cyfrowym Uniwersytetu w Białymstoku wraz z osobnymi indeksami osób i miejscowości obejmującymi dane z akt synodalnych z XVII w., a więc także z edycji poprzednich (m.in. jako nawiązanie do pracy H. Merczynga „Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej”, Warszawa 1904 oraz projektu ,,Zestawienie zborów protestanckich w Rzeczypospolitej czynnych w XVI–XVIII wieku" pod red. M. Ptaszyńskiego ).

Piotr Guzowski

Marzena Liedke

Jakub Grodzki

Publikacje

• M. Liedke, P. Guzowski, Problemy finansowe ewangelickiej Jednoty Litewskiej w pierwszej połowie XVII wieku, „Roczniki dziejów Społecznych i Gospodarczych” 78 (2017) s. 95-130.
• M.Liedke, P. Guzowski, The Lithuanian Evangelical Reformed Church as Credit Institution in the 17^th century, w: A history of Credit Markets in Central Europe: the Middle Ages and Early Modern Period, red. R. Zaoral P. Slavickova,Routledge 2020, s. 21-230.
• J. Grodzki, Czynniki wpływające na organizację dystryktu podlaskieo jednoty Litewskiej w pierwszej połowie XVII w., w: Granice i pogranicza, red. P. Guzowski, M. Liedke, W. Walczak, Białystok 2019, s. 47-62